फोटोग्राफीको नशा

नरेन्द्र रौले

त्यसदिन गिरिजाप्रसाद कोइरालाको जन्मदिन थियो । प्रधानमन्त्रि कार्यालय बालुवाटारमा उनी जन्मदिनको खुसियाली बा“ड्नमा ब्यस्त देखिन्थे। त्यो हुलमा सयौ“ मान्छेहरु ओ

होरदोहोर गरिरहन्थे । गिरिजाप्रसादको फोटो खिच्ने मनसाय बोकेकि एक जना सानी फोटोग्राफरले पनि प्रबेश पाइन् । “म तिमीलाइ पा“च मिनेट भन्दा धेरै समय दिन सक्दिन ।” गिरिजाप्रसादले भने । उनी क्यामेरा क्लीक क्लीक गर्दै गइन्

। “छोरी, कति

वटा फोटो खिच्यौ ?”

पा“च मिनेट पछि गिरीजा

प्रसाद कोइरालाले सोधे । “८६ वटा ।” उनले जवाफ दिइन् । यो सुनेर उनी निकै खुसि भए । सानी फोटोग्राफरलाइ

बधाइ

दिए । संयोग कस्तो प¥यो भने यो गिरिजाप्रसाद

को यो ८६ औ“ जन्मदिन थियो । र त्यसअघि लाइट प्रयोग गरेर कहिल्यै फोटो खिचाएका थिएनन् । यो मौका उनले नै छोपिन् ।

तत्कालिन प्रधानमन्त्रि सुर्यबहादुर थापा विवाह पार्टीमा सहभागी हुन एक पल्ट सातदोबाटो पुगेका थिए । दिउसो देखि नै थापाको फोटो खिच्न कुरेर बसेकि थिइन् उनी । सा“झको सम

यमा जब थापा पार्टीमा पुगे । तब कार्यक्रम अबधिभर एकोहोरो उनको फोटो खिचिन् । सानी फोटोग्राफरले देखेर अचम्म मान्दै उनले बोलाए । र भने, “यति सानो उमेरमा फोटो खिच्न गा¥हो लाग्दैन ?” “लाग्दैन ।” फिसिक्क हा“स्दै जवाफ दिइन् । त्यसबेला

उनको उमेर जम्मा ७ बर्ष थियो ।

तिं सानी फोटोग्राफर थिइन्, सातदोबाटो, ललितपुरकि शुबेक्षा श्रेष्ठ, १५ । उनको साथमा क्यामेरा कहिल्यै पनि छुट्दैन । स्कुल जा“दा होस् या किनमेल गर्न जा“दा, विवाह पार्टीमा होस् या ¥याली र महत्वपूर्ण घटनाहरुमा जहिले पनि निक्कनको क्यामेरा भिरेर दौडिएकै हुन्छिन् । फोटोग्राफिमा यति समर्पित छिन् कि उनी भोक, तिर्खा, प्यास र निद्रा पनि बिर्सिदिन्छिन् । यो पेशा आर्थि

क उन्नतिका लागि गरेकि होइनन्, शुबेक्षाले । यो त उनको नशा हो । प्यास हो । जो स“ग कहिल्यै नाता टुटाउन

सक्दिनन् । उनको एउटै लक्ष्य छ, फोटोग्राफि मार्फत् देश समाजसेवा गर्ने । देशलाइ चिनाउने ।

चार बर्षको उमेरमै शुबेक्षाले क्यामेराको संगत गरिन् । उनको कोठाभरी क्यामेरा फि“जारिएका हुन्थे । फोटोग्राफर बुबा राजेन्द्र श्रेष्ठ काममा मग्न हुन्थे । उनी भने क्यामेरास“ग खेलिरहन्थिन् । फोटो खिच्न खोज्थिन् तर सक्दिनथिन् बाल्यकालमा क्यामेरा

नै उनको नजिकको साथी बन्यो । क्यामेरा स“गै खेलिन्, हुर्किन्, । पा“च बर्षको छ“दा कसैलाइ पत्तै नदिइकन कहिले घर, कहिले गमला, कहिले गाडीको फोटो खिच्न थालिन् । बुबा अचम्मित बन्थे । किनकि कसैको सल्लाह र ज्ञानबिना नै उनले यो काम

गर्न थालेकि थिइन् । सात बर्षको उमेरमा त क्यामेरा भिरेर विवाह पार्टी, सभा र समारोहमा दौडिन थालिसकेकि थिइन् ।

शुबेक्षाले कैद गरेका तस्विरहरुमा फरक दृष्टिकोण र सन्देश भेटिन्छ । तस्विरहरु हेर्दा उनको उमेर र सोचले नभ्याउने खालका जस्ता लाग्छन् । उच्च गतिमा गाडी हा“क्दा पुलिसहरुले मोवाइलमा कुरा गरेको, टा«फिक नियम उल्लंघन गर्ने टा«फिक पुलिसहरु, गाडी दुर्घटना हु“दा घाइते यात्रुको उद्धार गर्नुपर्नेमा सरसामान लुटेको, सांस्कृतिक सम्पादाहरु ना“सिदै गएको जस्ता फोटोहरु खिचेकि छिन् । यतिमात्र होइन, कलिलो उमेरमै राष्ट्रपति रामबरण यादब, सभामुख सुबास नेम्बाङ, पुर्बप्रधानमन्त्रि गिरिजाप्रसाद कोइराला, शेरबहादुर देउबा, सुर्यबहादुर थापा, माधबकुमार नेपाल, पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, पुर्बराजा ज्ञानेन्द्र शाह देखि योगगुरु रामदेबका तस्विरहरु पनि शुबेक्षाको क्यामेरामा कैद भइसके ।

शुबेक्षाले मुलुकका लुम्बिनी, विरगञ्ज, पोखरा देखि लगायत बिभिन्न भागहरु देखि भारत सम्म पुगेर अहिले सम्म तीन हजार भन्दा धेरै फोटोहरु खिचिन् । जसमा पा“चै जना प्रधानमन्त्रिका बिभिन्न हावभाव, राष्ट्रपतिको सपथ ग्रहण र स्कर्टिङ, पुर्बराजा ज्ञानेन्द्रको दरबारबाट बर्हिगमन, राजधानीमा पानीको हाहाकार, दिक्क लाग्दो टा«फिक जाम, लोप हु“दै गएका सांस्कृतिक सम्पदा, भारतको ताजमहल लगायत थुप्रै तस्विरहरु छन् । आगामि मंगलबार सा“गामा तीन हजार मध्ये छानिएका एक सय ६० वटा तस्विरहरु प्रर्दशन हुन लागेको कार्यक्रममा पुर्बराजा र पुर्बप्रधानमन्त्रिहरुले पनि सामेल हुने आश्वासन दिइसकेका छन् । उठेको रकमबाट पशुपति बृद्धाश्रममा आश्रय लिइरहेका बृद्धबद्धाहरुलाइ सा“गा लिएर घुमाउने, खुवाउने र आर्थिक सहयोग गर्ने उनले बताइन् ।

जावलाखेलको सेन्टमेरिज स्कुलमा कक्षा दसमा अध्ययनरत यिं छात्रा अरु भन्दा फरक यसकारण पनि लाग्छिन् कि उनको यो फोटो प्रर्दशनि राजधानीमा मात्र सिमित हुने छैन । आउदै गरेको दसै“मा यिं फोटोहरु बोकेर कालिकोट, जुम्ला र हुम्ला जस्ता विकट जिल्लाहरु जाने तयारी गर्दैछिन् । फ्रेममा सजाएर कोठाभरी अलग्गै राखिएका छन् उनका तस्विरहरु । जसमा काठमाडौ“मा हुने पानी

को हाहाकार, टा«फिक जाम, सवारी दुर्घटना, ¥याली, बिरोधसभा, आन्दोलन र राजनितीक दलका नेताका तस्विरहरु छन् । “राजधानी नदेखेका विकट बस्तिका गाउलेहरुलाइ राजधानी चिनाउन चाहन्छु । ” उनले भनिन् । काठमाडौ“मा सुख र खुसि मात्र छैन अभाब र समस्या पनि छ भन्ने सन्देश दिन खोजेको उनले बताइन् । “फर्कदा त्यहा“को पीडा र समस्याहरु तस्विरमा उर्तानेछु ।” उनले थपिन् । उनको यो लक्ष्यमा बुबाले पनि सहयोग गर्ने बताए । “असल काम गर्ने मेरो मात्र होइन, राष्ट्रकै छोरी हो ।” राजेन्द्र भन्छन् ।

‘सानी फोटोग्राफर’ का रुपमा उनले आफ्नो अलग्गै पहिचान बनाइसकेकि छिन् । केहि महिना अघि मनिषा कोइरालाको विहेमा सेलिब्रिटीहरुको फोटो खिच्न पुगेकि शुबेक्षा त्यहि बेला देखि आफु पनि सेलिब्रिटीमा गनिन पुगिन् । पत्रपत्रिकाहरुमा उनलाइ राम्रो कभरेज दिएपछि उनलाइ धेरैले चिन्न थालेका छन् । स्कुल बिदा हुने बित्तिकै राजधानी आसपासका लुभु , नगरकोट, खोकना, किर्तिपुर, टोखातिर फोटो खिच्नकै बरालिन्छिन् । गाउलेहरुको जीवन शैली नजिकबाट नियाल्छिन् । यसमा छुट्टै स्वाद भेट्छिन् उनले । अहिले सम्म तीन हजार फोटो खिचिसकेकि शुबेक्षालाइ कस्तो फोटो खिच्न मन लागेको होला ? “सगरमाथाको ।” फ्याट्ट भनिन् । र उनलाइ नया प्रयोग गर्न पनि मन लागेको रहेछ, रानीपोखरी देखि सगरमाथा सम्म पुग्दा बाटाका सबै दृश्यहरु क्यामेरामा कैद गर्ने ।

सेन्टमेरिज स्कुलको क्लबको फोटो उनी आफैले खिच्छिन् । फोटोग्राफिको दुनिया“मा मस्त शुबेक्षा यसैलाइ पेशाका रुपमा अपनाउने पक्षमा भने छैनन् । “कम्प्युटर इन्जिनियर बन्ने धोको छ । ” एक बिहानीमा उनले भनिन् । गृहिणी आमा शोभा र फोटोग्राफर बुबा राजेन्द्रले उनको चाहनामा कुनै दबाब नदिनेमा एकमत छन् ।