Aug 28, 2008

गाउ डुल्दै गोरी

अमेरकिाबाट आएकी एउटी गोरी चेली नेपालमा के गर्दैछिन्, ह“ - उनी त नेपाली पनि र्फरर बोल्न र खर्रर लेख्न सक्दिरहिछन् । अनि, नेपाली लोकगीत पनि उस्तै भाका हालेर गाउ“दी रहिछन् । कुरो बुझ्दै जा“दा पो थाहो भयो, नेपालीहरू अमेरकिा जान मरहित्ते गररिहेका बेला आना मेरी सटर भने नेपाली लोकसंस् कृति र कलाबारे विद्यावारििध गर्न नेपाल आएकी रहिछन् । प्रतिभाको कुरा न हो, कोलम्बिया युनिभर्सिटीबाट विद्यावारििध गर्न नेपाल भित्रिएकी आना अहिले नेपाली बोल्न मात्र होइन लेख्न, पढ्न र गाउन पनि सक्छिन् ।
पहिलोपटक डिप्लोमा तेस्रो वर्षा अध्ययनरत हु“दा 'स्कुल फर इन्टरनेसनल टे्रनिङ्' को विद्यार्थीका रूपमा नया“ संस् कृतिको अनुभव लिन नेपाल भित्रिएकी थिइन् उनी । अहिले 'एथ्नोम्युजिकोलोजी' अर्न्तर्गत नेपाली लोकदोहोरीमाथि विद्यावारििध गर्ने तयारी गररिहेकी छन् । उनको शोधपत्रको शर्ीष्ाक छ, 'नेपाली लोकदोहोरी प्रस् तुतिमा बसाइ“सराइ, लैङ्  गिक भिन्नता र राष्ट्रियता' । अमेरकिामा छ“दै उनले नेपाली भाषाको दर्ुइमहिने तालिम लिएकी थिइन् । नेपाल आएर तीनमहिने कोर्स लिएपछि त हिजोआज स्पष्ट रूपमा बोल्न र लेख्न थालिसकेकी छन् । यति मात्र होइन, केही समययता उनी लोकदोहोरी पनि गाउ“छिन् ।
लोकदोहोरीस“ग सम्बन्धित व्यक्तिलाई भेट्नु र काठमाडौ“का दोहोरी रेस्टुरा“हरू चहार्नु उनको दिनचर्या नै बनिसकेको छ । नेपाल लोकदोहोरी व्यवसायी सङ्घ र राष्ट्रिय लोकदोहोरी प्रतिष्ठानका कार्यक्रममा भाग लिन पनि पछि पर्दिनन् उनी । गाउने र छमछमी नाच्ने अनि नेपाली बाजाहरू मादल, बा“सुरी र पियानो बजाउने कलामा उनी झन्झन् खार“िदैछिन् । यसक्रममा उनी नेपालका पर्ूर्वी जिल्ला खोटाङ, उदयपुर, धनकुटादेखि पश्चिमका स्याङ्जा, पाल्पासम्म पुगेकी छन् । गाउ“ घुम्ने क्रममा बटुलेका अनुभवबारे उनी भन्छिन्, "हरेक क्षेत्रको आफ्नै संस्कृति छ र एउटै समुदायबीच पनि जिल्ला अनुसार भिन्नै परम्परा र रीतिरविाज छ ।" विभिन्न जिल्ल्ााहरूमा पुग्दा रोयला, सालैजो र रोदीमा गाउन पनि बसिन् । पर्ूर्वेली र पश्चिमेली गीतबीच भाका, लय र ताल फरक भएको उनको बुझाइ छ ।
गीत-सङ्गीत, बाजा, भाका, संस् कृतिमा नेपाल धनी भएको बताउ“छिन् उनी । आना आधुनिक गीतसम्म गाउ“छिन् । नारायण गोपाल, अरुण थापा र अम्बर गुरुङका गीत गुनगुनाउने पनि गर्छिन् । उनले केही समय काठमाडौ“ युनिभर्सिटीमा पाश्चात्य शास्त्रीय सङ्गीत पढाइन् । हिजोआज लोकगीतस“ग सम्बन्धित पुस्तकहरूको अध्ययन गररिहेकी आना भन्छिन्, "नेपालमा धेरै सम्भावना र मौकाहरू छन् ।" उनको शोधपत्र पूरा हुन अझै एक वर्षलाग्नेछ ।

नरेन्द्र रौले/काठमाडौ

No comments: